Sophie Hannah - The Usherette

[vertaling: Lilian Caessens]

Toen niemand kaartjes knipte, mij gebood
"Niet roken - in alle zetels - behalve rood"
Besefte ik, de popcornvrouw was dood.

De ijskraam bungelde aan haar zij.
Haar ogen waren open, ‘t haar een brij,
Als voor ze stierf, hoog in haar nekpartij.

Ik giste, om de kilte van haar huid,
Ze overleed in de Dommelsche fluit
Reclame. Achterblijvers, spruit na spruit,

Drapeerden de bewijzen in haar palm.
Zo, - passeerden zij haar stijve, witte arm,
Bekeken haar, noch sloegen het alarm.

Zij namen plaats. Ik hurkte naast de vrouw
In de doorgang neer. Haar ijzig lachje wou
Mijn ogen niet verlaten, maar al gauw

Viel ik in slaap. Wat voorviel dan was maf,
Toen ik ontwaakte bleek haar lijk ‘tjiftjaf'.
Geen mens gelooft mij nu, bedacht ik straf.

Na de film, bij de deur, deed ik mijn plicht
Probeerde te onthouden, elk gezicht
En dan ging ik, op meer was er geen licht.



The Usherette
(from SOPHIE HANNAH “The Hero and the Girl Next Door” ; Carcanet 1995)]

...When no-one tore my ticket up or said
No smoking – any seats except the red
I realised the usherette was dead.

A tray of ice-creams dangled at her side.
Her eyes were open and her hair was tied
Up at the back, just like before she died.

I gathered, from the coldness of her skin,
Death had occurred during the Gordon’s Gin
Advertisement. Latecomers, trailing in,

Deposited their tickets in her palm
As, one by one, they passed her stiff, white arm
Showing no sign of interest or alarm.

They took their seats. I crouched down in the aisle,
Next to the usherette. Her frozen smile
Wouldn’t release my stare. After a while

I fell asleep. What happened next was weird –
When I woke up her corpse had disappeared.
Nobody would believe me now, I feared.

After the film I waited by the door
Trying to memorise each face I saw
And then I left, since I could do no more.

Thomas Hood - No!

No!

No sun-- no moon!
No morn-- no noon!
No dawn-- no dusk--no proper time of day--
No sky--no earthly view--
No distance looking blue--
No road--no street--no "t'other side this way"--
No end to any Row--
No indications where the Crescents go--
No top to any steeple--
No recognitions of familiar people--
No courtesies for showing 'em--
No knowing 'em!
No traveling at all--no locomotion--
No inkling of the way--no notion--
"No go" by land or ocean--
No mail--no post--
No news from any foreign coast--
No Park, no Ring, no afternoon gentility--
No company--no nobility--
No warmth, no cheerfulness, no healthful ease,
No comfortable feel in any member--
No shade, no shine, no butterflies, no bees,
No fruits, no flowers, no leaves, no birds--
November!

-

Geen!

Geen zon — geen maan!

Geen uil — geen haan!

Geen dauw — geen dim — geen één moment riant—

Geen lucht — geen aardse schouw—

Geen verte lijkt op blauw—

Geen weg — geen straat — geen "aan de overkant'—

Geen einde aan een laan—

Geen indicatie waar de singels gaan—

Geen top aan torenspits—

Geen kennis te bekennen in de mist— 

Geen groet die ook maar iemand ziet— 

Geen "ken ik niet"!

Geen reis of tocht, echt niks — geen wee—

Geen notie van de weg — geen flauw idee—          

Geen poging over land of zee—    

Geen post — geen mail—

Geen nieuws uit enig werelddeel— 

Geen park, geen ring, geen middag deftigheid—  

Geen samenkomst — geen keurigheid—  

Geen sfeer, geen vrolijkheid, geen echt gemak,

Geen enkel deeltje voelt als in september—  

Geen schijn, geen schim, geen bloem, geen bladerdak,

Geen vrucht, geen mus, geen bij, geen vlinder— 

Geheid november!

==

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10200648618327481&set=gm.697519106939710&type=1&theater

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10200648630927796&set=gm.697520733606214&type=1&theater

Tom Raworth - You've Ruined My Evening/You've Ruined My Life

Je hebt mijn avond verpest/je hebt mijn leven verpest

ik wou acht mensen zijn, dan zouden mijn moeilijkheden verdwijnen
enkel als één hou ik problemen
in een warm huis overkapt met de ribbenkast van een olifant
slijt ik mijn grijze ochtenden met het herzien van de rollen
en hoewel de beelden hetzelfde zijn, de nadruk verschuift
de acteurs buigen vriendelijk voor mij en ik benijd hen
hun repeterende stukken, hun constante aanwezigheid in dat bestaan

ik wou acht mensen zijn, elk zou wonen in andermans dromen
gaan door passages van achter glas ingelijste pagina's
elkaar de slotregels toevertrouwen van brieven
de vruchten plukken in een droom en die opslaan in een andere
enkel als één hou ik problemen
zijn de beelden hetzelfde en hun constante aanwezigheid in dat bestaan
de acteurs buigen vriendelijk en benijden mij mijn grijze ochtenden

ik wou acht mensen zijn met de ribbenkast van een olifant
vruchten plukken in een warm huis boven acteurs die buigen
de rollen herzien van mijn daar zijn in dit bestaan
de moeilijkheden zouden verdwijnen en de beelden zijn hetzelfde
acht personen, glas-passages, repeterende paginaregels
wonen in grijze ochtenden overkapt met mijn problemen
die enkel gaan als één, vriendelijk mijn droom opslaan


==

Tom Raworth

You've Ruined My Evening/You've Ruined My Life

i would be eight people and then the difficulties vanish
only as one i contain the complications
in a warm house roofed with the rib-cage of an elephant
i pass my grey mornings re-running the reels
and the images are the same but the emphasis shifts
the actors bow gently to me and i envy them
their repeated parts, their constant presence in that world

i would be eight people each inhabiting the others’ dreams
walking through corridors of glass framed pages
telling each other the final lines of letters
picking fruit in one dream and storing it in another
only as one i contain the complications
and the images are the same, their constant presence in that world
the actors bow gently to me and envy my grey mornings

i would be eight people with the rib-cage of an elephant
picking fruit in a warm house above actors bowing
re-running the reels of my presence in this world
the difficulties vanish and the images are the same
eight people, glass corridors, page lines repeated
inhabiting grey mornings roofed with my complications
only as one walking gently storing my dream

Michael Ondaatje - Pig glass

VARKENSGLAS

Bonjour. Dit is varkensglas

een stukje bewolkte zee

door zwijnen opgediept uit de grond

en geslepen tot kiezelsteen

strijk het over je wang

het zal je niet snijden

en dit is mijn hand een taal

gestrand voor jaren hou hem

tegen je buik                             

Het varkensglas

dacht ik

was het glazen oog van West-Vlaams Zonnebeke

stilaan vergeten geschiedenis

wachtend om opgerakeld te worden

Er is geen verleden tot je ademt

op zulk groen glas                            

wrijf het

over je buik en wang

De familie Meeks gebruikte dit terrein

jaren geleden voor het storten van tin 

aardewerk vorken hondenpenningen

en elke morgen

woelen varkens om die baren

rooien het weer

in de mogelijkheden van roest 

op een ochtend vond ik een complete as

een andere dag een zwengel

maar dit is varkensglas

getest met smalle tanden

en blijft achter. Groen cadeau van de ochtend         

Zonnebeke's bijouterie.  

Daar is het ringetje van een duivenpoot

een vergeeld plakkaat van Passendale's Kaasmakerij

brieven uit 1925 aan een dode moeder die ik

aantrof in het vertrek boven de tractorschuur.

Dagboeken vol gezinsgeluk

knechtschap in boerderijklimaat

een werkhandschoen in een kartonnen doos

platgevouwen en stijf als een bloem.

Een fles door houthakkers

na middernacht uit een kar gesmeten

slaat kapot op een rots.

Dit groene fragment laat

de boemmm achter zich wanneer glas

losbarst uit zijn gladheid.

nu opnieuw glad als een knokkel

een tand op mijn tong.

Gemak dat door de huid bijt

verschuilt zich in de donkere namiddag van mijn zak.

Slangenspook.

Verbeten verhalen van glas.

===

Pig Glass Bonjour. This is pig glass a piece of cloudy sea nosed out of the earth by swine and smoothed into pebble run it across your cheek it will not cut you and this is my hand a language which was buried for years touch it against your stomach The pig glass I thought was the buried eye of Portland Township slow faded history waiting to be grunted up There is no past until you breathe on such green glass rub it over your stomach and cheek The Meeks family used this section years ago to bury tin crockery forks dog tags and each morning pigs ease up that ocean redeeming it again into the possibilities of rust one morning I found a whole axle another day a hand crank but this is pig glass tested with narrow teeth and let lie. The morning’s green present. Portland Township jewelry. There is the band from the ankle of a pigeon a weathered bill from the Bellrock Cheese Factory letters in 1925 to a dead mother I disturbed in the room above the tractor shed. Journals of family love servitude to farm weather a work glove in a cardboard box creased flat and hard like a flower. A bottle thrown by loggers out of a wagon past midnight explodes against rock. This green fragment has behind it the booomm when glass tears free of its smoothness now once more smooth as knuckle a tooth on my tongue. Comfort that bites through skin hides in the dark afternoon of my pocket. Snake shade. Determined histories of glass.

Michael Ondaatje

Adrienne Rich - The art of translation

DE KUNST VAN HET VERTALEN

1

Je zegge en schrijve een keer te hebben, gezien:
rood haar over koude wangen, net van de snelweg,
je eigen taal, je vervaarlijk en vrijmoedige
ogen. Maar dan opstijgen naar huis, kilometer na kilometer,
waar ze van je bestaan nauwelijks weten,
-als terrorist noch als genie hielden ze je vast-
het terug naar mijn land te vliegen beladen
met jouw veldslag-klad notities-
Dat was een missie, jazeker: mijn kunst-bagage
volgepropt met jouw opwellend vocht,
zoete donkere druppels van je geest,
doorweekte de tas, het hemd dat ik droeg
en de bank waarop ik leunde.

2

Het is slechts een ambacht als elk ander
onschuldig met de schittering van leven daarin
en als ik dit doel behoud, kun jij het andere
dat betekent dat het verbroken is
verbroken tussen ons, verbroken ondanks ons
verbroken en daarom stervend
verbroken met geweld, verbroken met leugens
onschuldig, met de schittering van leven daarin.

3

Maar stel, dat we als kinderen op de grond kropen
over een knikkerbende, flessendoppen, folie, oude buitenlandse munten
- de eerste echt waardevolle spullen. Geroeste haken, glas.

Stel, ik zag de oorbel eerst, maar jij wilde hem.
Daarna de woorden die ik vond. Ik zou je
de oorbel geven, als was het gemalen lazuursteen,
Ik zou lang kijken naar het strandglas en de scherven
van de lamp. Lang ook in je hand
naar het verouderd koperen profiel, het  kattenoog, de lazuursteen.
Als een dief zou ik de woorden ontkennen, ontkennen dat ze ooit
bestonden, werden gesproken, of konden worden uitgesproken,
als een dief zou ik ze begraven en onthouden waar.

4

De handelsnamen volgen de handel
de vertalers stopten bij de paspoortcontrole:
Beroep: niets wat daarop lijkt -
Journalist, misschien spion?
Dat de boeken voor privégebruik zijn,
alleen - kon ik het zweren?
Dat geen woord daarvan
smokkelwaar is - hoe kon ik het bewijzen?

---

The art of translation

1

To have seen you exactly, once:
red hair over cold cheeks fresh from the freeway
your lingo, your daunting and dauntless
eyes. But then to lift toward home, mile upon mile
back where they'd barely heard your name
--neither as terrorist nor as genius would they detain you--

to wing it back to my country bearing
your war-flecked protocols--

that was a mission, surely: my art's pouch
crammed with your bristling juices
sweet dark drops of your spirit
that streaked the pouch, the shirt I wore
and the bench on which I leaned.

2

It's only a branch like any other

green with the flare of life in it

and if I hold this end, you the other

that means it's broken

broken between us, broken despite us
broken and therefore dying
broken by force, broken by lying
green, with the flare of life in it

3

But say we're crouching on the ground like children
over a mess of marbles, soda caps, foil, old foreign coins
--the first truly precious objects. Rusty hooks, glass.

Say I saw the earring first but you wanted it.
Then you wanted the words I'd found. I'd give you
the earring, crushed lapis if it were,

I would look long at the beach glass and the sharded self
of the lightbulb. Long I'd look into your hand
at the obsolete copper profile, the cat's-eye, the lapis.

Like a thief I would deny the words, deny they ever
existed, were spoken, or could be spoken,
like a thief I'd bury them and remember where.

4

The trade names follow trade
the translators stopped at passport control:
Occupation: no such designation--
Journalist, maybe spy?

That the books are for personal use
only--could I swear it?
That not a word of them
is contraband--how could I prove it?

Adrienne Rich1995